ЯНГИ ДУНЁ

Абдулкарим БAҲРИДДИН таржималари

РАМИЗ РАВШАН ҲАҚИДА СЎЗ

Рамиз Равшаннинг илк китоби 1970 йилда босилиб чиққанди. Илк китобга сўзбоши ёзган Акрам Айлисли шундай таъкидлаганди: «Рамиз Равшаннинг йигирма уч ёши бор. Буни айтмасак ҳам бўларди. Аммо масала шундаки, Рамизнинг шеърлари ва унинг ёши орасида ажиб бир уйғунлик бор…»

Рамизнинг иккинчи китоби орадан ўн етти йил ўтгач, 1987 йилда дунё юзини кўрди. Унга сўз ёши ёзган Комил Вали шундай таъкидлади: «Энди Рамизнинг қирқ ёши бор… Аммо «Кўк юзи тош сақламас»даги шеърлар энди Рамизнинг ёшига айни эмас. Улар ё жуда ёшдир, ё жуда қаридир… Мен Рамизнинг шеърини ўз сўзим каби бемалол онамга ўқиб бера оламан. Ўғлимга васият қиламан. Умримни бу шеърларда яшайман».

Рамизнинг метафораси шеърнинг бўй-бастичадир, илҳомининг жонида, руҳида, мажозидадир, ҳар шеъри мукаммал бир мажозий тамсилга айланиш даражасидадир. Read the rest of this entry »

Ираж Баширий,
Минисота Университети профессори, АҚШ.

Беҳбудий тахаллуси билан танилган Маҳмудхўжа 19 асрдаги Марказий Осиё маърифатпарварларидан бири эди. У Туркистондаги Жадидчилик ҳаракати раҳбари ва асосчиси, шунингдек, фиқҳшунос, сиёсатчи, журналист ва драмматург ҳамдир.

Маҳмудхўжа 1875 йилда Самарқандда оддий деҳқон оиласида таваллуд топди. Унинг отаси оддий камбағал киши бўлса ҳам Қуръони Каримни хатм қилган художўй инсон эди. Маҳмудхўжа 1894 йилда отаси ҳузурида бошланғич маълумот олди. У ўн икки ёшида Қуръонни тўлиқ ёд олган эди. (Суратда: М.Беҳбудий. Ушбу сурат Беҳбудийнинг АҚШда яшаётган набираси Зарруҳ Беҳбудий томонидан бизга тақдим этилди, илк бора эълон қилинмоқда-таҳр.) Шундан сўнг у ўзининг она тили бўлган турк тили билан бирга араб ва форс тилларини, кейинчалик рус тилини мустақил ўрганади. Араб тилини у ўз мутахассислиги бўйича чуқур хатм қилади, Туркистон жадидчилик ҳаракатини оёққа қўйиш учун эса форс ва рус тилларини ўрганишга ўзида катта эҳтиёж сезади. Read the rest of this entry »

Сулаймон. Экклезиаст

1 қисм

Йиғилиш муаллими, Довиднинг ўғли, Қуддус шоҳи сўзлари:
Ҳаммаси беҳудадир, деди муаллим, ҳаммаси беҳуда!
Инсонннинг қуёш остидаги беҳуда уринишларидан қандай наф бор?
Инсон туғилади ва ўлади, ер эса ўз жойида туради.
Қуёш чиқади ва ботади, яна ўз чиққан жойига шошилади.
Яна қайтиб чиқмоқ учун:

Жанубга қараб шошилади ва шимолга ошиқади, айланар, айланар ўз йўлида шамол,
Ва ўз доирасига яна қайтиб келажак.

Югурар барча дарёлар денгизга, денгиз эса тўлмас,
Дарёлар бошланган жойига қайтар,
Ва яна югурар қайта.

Барча- бир нуқтада айланар, ва ҳеч ким сўзлаб бера олмас,
Қарайди, кўра олмас, эшитади, англамас.

Нима бўлса, бордир ва нима яратилган бўлса мавжуддир.
Бу қуёш остида янги нарсанинг ўзи йўқ. Read the rest of this entry »

Read the rest of this entry »

Ноуман Смайлз

Инглизчадан Аъзам Обидов таржимаси

Фавқулодда сўзбоши 

Мен ушбу қўлёзмани деярли икки йил бурун, 11 сентябрдан олдинроқ олгандим. Бироқ, эндиликда ушбу сананинг мудҳиш сояси остида ҳамма нарса ўзгариб кетди, қўлёзма у куннинг турфа, керак бўлса, даҳшатли қирраларини очиб берди. Келинг, дастлабки норозилигингизни унутинг-да, яхшиси, нотаниш ном ва жойлар чакалакзорига ўзингизни уринг, алал оқибат ўзингиз кутмаган тарзда мукофотга сазовор бўласиз, қолаверса, бугунги дунёнгиздан бутунлай фарқланувчи қандайдир бошқа бир оламни, аввалги тасаввурларингизга мос келмайдиган ўзгача бир дунёни англай бошлайсизки, булар ўша пайтда менинг дўстим Эми Спёрлинг томонидан бир неча сатрларда қуйидагича қоралаб қўйилган:
«Бу одамни бўшаштириб юборадиган асардир.

(Асарнинг тўла матни:Кўк турклари асири

Дилмурод ҚУРОНОВ

“Шарқ юлдузи” 2012 йил, 6 сон

1960 йилда туғилган. Филология фанлари доктори, профессор.
1987 йилда Андижон Давлат тиллар педагогика институтини тамомлаган. Олимнинг “Руҳий дунё таҳлили”, “Истиқлол дарди”, “Адабиётшуносликка кириш”, “Чўлпон насри поэтикаси”, “Адабиёт надир?”, “Ғарб адабий танқидий тафаккури тарихи очерклари” (ҳаммуаллифликда), “Адабий жараёнда мом синдроми”, “Адабиётшунослик луғати” (ҳаммуаллифликда) каби китоблари нашр этилган.

ЗАВҚИМДАН БИР ШИНГИЛ…

Таниқли адиб Аҳмад Аъзамнинг ижодий изланишлари каминани ҳамиша, нима десам экан, ҳайратга солиб, аниқроғи, шошириб келган. Мундай қарасанг, ёзганлари оддий нарсалар-у, нимасидир биз кўниккан нарсаларга ўхшамайдигандек, онггимизда муқимлашган назарий қоидаларга кўпам мос келмайдигандек туюлаверади. Ҳозир, ёзувчининг “Ҳали ҳаёт бор” китобини ўқиб туриб, шу туйғу яна янгиланди… Read the rest of this entry »

Тўрабек Сано

(Воқеий ҳикоя 2007 – йилнинг ёз фаслида оқга туширилган.) 

2006-йилнинг ёзи. Ўш шаҳри Қирғизистоннинг жанубида бўлганлиги учун, бу ернинг саратони Ўзбекистон жанубидаги каби бўлмасада, лекин иссиқ кечади. Навбатдаги иш куним. Мен 15 тонна — яъни 350 қоп алебастр юкланган улкан КаМАЗ юк машинаси устида туриб пастдаги ишчиларга қоп узатиб турибман. Узатилган қопларни дўкон ичкарисига олиб кириб тартиб билан тахлаётган икки шеригим ҳам ўзбеклар. Фақат улар маҳаллий ўзбеклар. Миллатдошим бўлганлиги учун ҳам шулар билан шерик ишлашга рози бўлгандим.

Иккала шеригимнинг ҳам ёши мендан анча катта, отам тенги кишилар. Чамаси улар бунақанги оғир ишларни қилавериб «пишиб» кетишган. Улар мен узатаётган қопларни басма-басига елкаларига олиб, дуконнинг ички хонасига тахлаб чиқишмоқда. Машинанинг орқа қисмидаги қоп қаторлари камайган сайин менинг меҳнатим қийинлашмоқда.  Имкон қадар тезроқ ишлашга, уларни куттириб қўймасликка ҳаракат қиламан. Read the rest of this entry »

Нома 1

Сенекадан Луцилийга саломлар бўлсин!

(1) Шундай қила қол, азизим Луцилий! Ўзингни ўзинг учун сақла, шу пайтгача сендан тортиб олинаётган ёки ўғирланаётган, бехуда кетаётган вақтингни бундан буён асра ва жамлаб ол. Менинг ёзаётганим ҳақ эканига ўзинг ишонч ҳосил қил: бизнинг вақтимизнинг бир қисмини куч билан тортиб олишади, бир қисмини ўмаришади, бир қисми дангасалигимиздан бекорга оқиб кетади. Ўзимизнинг эҳтиётсизлигимиз туфайли йўқотишларимиз ҳаммадан ҳам кўра шармандалидир. Диққат қилиб назар сол: ахир ҳаётимизнинг каттагина қисмини ахмоқона ишларга сарфлаймиз, бекорчиликда ўтадиган вақтимиз ҳам – оз эмас, қолаверса, обдон қарасак, ҳаётимизнинг ҳаммасини қилишимиз керак бўлган ишларга эмас, бошқа нарсаларга сарфлаганмиз. (2) Менга вақтни қадрлайдиган, бир куннинг ҳам қанчалар қимматли эканини биладиган, ҳар бир соат сайин ўлаётганимизни тушунадиган бирор-бир одамни топиб кўрсат-чи?! Read the rest of this entry »

Бугун дўстимиз, ажойиб инсон, ББС радиосининг жонкуяр мухбирларидан бири Паҳлавон Содиқ 40 ёшга тўлди. Шу муносабат билан бу улуғ инсонни кўп минг сонлик мухлисларимиз номидан самимий муборакбод этамиз.

Таҳририят.

Паҳлавон Содиқ

Қирқ ёшда қиличдай кесмас нафасим,
Дорга тикилмагай бу бошлар бошқа.
Демак, арзимайди қирқ йил онамнинг
Кўзларидан оққан қирқ томчи ёшга.

Мени таъқиб этар қирқ йил саҳрода
Адашиб, улоқиб юрганлар беиз.
Қирқта тоғ елкамдан туради босиб,
Оёқларим отган қирқта илдиз. Read the rest of this entry »

В XVI веке в Европе туркофобия была настолько велика, что в каждом мнимом и реальном знаке европейцы видели турок и верили в наступление конца света. Выявляя малоизвестные аспекты европейского восприятия Османской империи, благодаря проведенным исследованиям Лейла Джошан в своей новой работе ”Турки как предзнаменование конца света” исчерпывающе описывает особенности туркофобии, характерной для христианского мира.

Иллюстрированные листовки

Важнейшим средством коммуникации в рассматриваемый период были листовки, а именно уведомления, которые представляли собой прототип газеты. Благодаря этому средству массовой коммуникации, формировавшему взгляд на турок через религиозную, политическую, военную пропаганду, европейцы сконструировали образ турка-врага. Новость, обращенная к обществу в целом, в котором многие не владели грамотностью, представляла собой известие, украшенное иллюстрациями. Read the rest of this entry »

Азиз Ватандошлар, миллатдошлар, саҳифамизнинг мухтарам мухлислари!

Мана 2012 йил ҳам ортда қолиб, янги 2013 йилга қадам қўймоқдамиз. Ўтаётган йилда ҳар биримизнинг шахсий ҳаётимизда ўзига хос янгиликлар содир бўлди.  Оиламиз, халқимиз ва Ватанимиз учун нимадир қилдик, нималардир қилишга улгурмадик.

Кириб келаётган Янги йил шубҳасиз эскисидан тубдан фарқ қилади. Бу йилда Ватанимиз ва халқимиз ҳаётида туб ўзгаришлар йили бўлади, деб умид қиламиз. Бу ўзгаришларга биз ҳам ўз ҳиссамизни қўшажакмиз.

Умидлар ўлмагай, орзулар яшар.

Янги йилда ҳар биримиз қалбимизда туғилган эзгу ниятларни амалга ошишини чин дилдан истаймиз. Яхши ният эса ярим давлатдир. Read the rest of this entry »

Назар ЭШОНҚУЛ

Ёзувчи қобилияти ва маҳорати унинг қанча ёзгани билан ўлчанмайди. Қобилият ўзига хос дунё ярата олиш санъатидир. Ҳақиқий ёзувчининг адабий дунёси ўз “мени” каби тугал, тўлақонли бўлади. Ёзувчи дунёси билан “мен”ни қўпол қиёслаганда тана ва юракка ўхшатиш мумкин. Бироқ бу ўхшатиш ҳам тугал эмас.
“Мен” фақат юрак эмас, у шу дунёнинг асосчиси ва маънавий ҳокими ҳамдир. Ташқи муҳит, ташқи олам “мен”га таъсир қилиб, унда аксланади. Аммо “мен” яратган дунё — бу ташқи оламнинг шунчаки инъикоси эмас, балки у қайта ишланган, қайта яратилган дунёдир. Ташқи оламни ўзига қабул қилган “мен” уни ниҳоятда индивидуаллаштиради, ўзига бўйсундиради, унга ўз изтиробидан, азоб-уқубатидан замин яратади, ташқи оламдан ўзгача, бошқа бир дунё пайдо қилади. Ташқи олам ва бу “дунё” ўртасидаги фарқ ёзувчи маҳорати, савияси, мақсади ва идеали билан ўлчанади. Read the rest of this entry »

Назар ЭШОНҚУЛ

Санъат тафаккурдан куч оладими ёки тафаккур санъатданми? Бу савол бир қарашда ғализ қиёслашга ўхшайди ва мазкур ғализлик масалага ёндашишга бирмунча халал беради. Бироқ барибир билгимиз келади: ижодкор асар яратганда қайси биридан кўпроқ куч олади? Дейлик, Навоий асарларида ўзигача бўлган санъат кўпроқ акс этганми ёки тафаккур? Навоий қўллаган санъат воситалари ва усулларигагина қараб шоир ижодининг моҳиятини оча оламизми? Навоий қўллаган санъат унсурларини унгача ва ундан кейингилар ҳам қўллаган, бироқ адабиётимизда бошқа Навоий етишиб чиқмади. Навоийнинг буюклиги, менинг назаримда, санъат ва тафаккур мувозанатига жо бўлгандек туюлади. Бу иккаласи шакл ва мазмун каби бири иккинчисиз содир бўлмайдиган ҳодисалардир. Read the rest of this entry »

Минтақадан мустақил журналист

“Аҳмад Аъзам асарларида одатдагидай боши ва охири бор воқеалар, сабаб ва оқибат доирасида ҳаракатланадиган қаҳрамонлар тасвирланмайди. Бир қарашда ижтимоий салмоқдан маҳрум майда тафсилотларнинг адоқсиз силсиласи акс этгандай туюлгувчи бу асарларни тушуниш осон кечмайди. Чунки бу тафсилотлар замиридаги маънони ўқирманнинг ўзи топиши керак бўлади.”

Адабиётшунослар Қозоқбой Йўлдош ва Муҳайё Йўлдошевалар Аҳмад Аъзам ижоди борасида сўз юритар эканлар, ана шундай фикрга келишган.

Улар ўз фикрларини давом эттира бориб, шундай ёзишганди:

”Бундай яратиқлар адабиётни янгилабгина қолмай, китобхонлар дидининг ўсишига ижобий таъсир кўрсатиши билан ҳам аҳамиятлидир. Аҳмад Аъзам асарларининг ички механизми қандайлигини, уларнинг бадииятини таъминлаган омиллар нималардан иборатлигини аниқлашга уриниш ўқирманга ҳаётнинг кўзга ташланавермайдиган майда ҳодисалари замиридаги улкан маъноларни англаш имконини беради.” Read the rest of this entry »

Как стало известно, после долгих затяжных отношений, сегодня 4 декабря 2012 года, состоялся телефонный разговор между Заместителем Председателя по Международным вопросам ПНД ”Бирлик” Узбекистана Пулатом Ахуновым и одним из Молодёжных Лидеров оппозиции Анваром Каримовым. В разговоре стороны сошлись во мнении о необходимости повышения доминирующей роли Бирлика в оппозиционном движении Узбекистана.

Анвар Каримов согласился с мнением Пулата Ахунова о недопустимости смешивания религиозно-экстремистских идей в период формирования активной Политической оппозиции Узбекистана. В свою очередь стороны обговорили вопросы касающиеся позиции Европейского Союза, США и России в отношении Узбекистана.

Как известно последние месяцы лидеры ПНД ”Бирлик” проводят активные встречи с представителями Европейского Союза и США, с целью продвижения и легализации партии на территории Узбекистана. Read the rest of this entry »