ЯНГИ ДУНЁ

Юсуф Расул

Ҳикоя

Баъзан кутилмаган бир воқеа сабаб ҳаётинг алғов – далғов бўлиб кетар экан. Ўзингча яхши ниятда қилаяпман деб ўйлаган, ҳатто эслашга ҳам арзимас оддий савоб иш туфайли номинг қора бўлиши, сени авахтага ташлашларини тасаввур ҳам қила олмайсан. Суннатилла буни кутганмиди? Ўз ватандоши ўғлини одатга кўра чўчоқчасини ортиқча жойини кесиб, хатна қилиш бу юртда жиноят саналишини туш кўрибдими?

Аслида, ватанида қилиб юрган иши эди… Қолаверса отасидан қолган касб… Эҳе, қанчадан қанча гўдакларни шу йўл билан “мусулмон” қилмаган. Динимизда ҳам ўғил болаларни қўлини ҳалоллаш буюрилган. Бу ерда эса Суннатилла каби оддий усталарга болаларни хатна қилиш қатъиян таъқиқланаркан. Олдин бу ҳақда ҳеч кимдан эшитмаганди. Тўй тугаш арафасида Намангандан Европага келиб яшаётган Шерқўзи аканинг ўғли Ҳамдамни ҳатна қилдию, ҳаммаси шундан кейин бошланди. Read the rest of this entry »

NL-ZT
Қадимий шумер халқи афсоналарида “Нибури” деб номи тилга олинган ва мавжудлиги ҳалигача юз фойиз тасдиқланмаган катта бир осмон жисми- Планета-Х шу кунларда галактикамиз томон ташриф буюраётган эмиш.

“Нибури”ни Ер шаридан тўрт марта каттароқ ва учиш траекторияси жудда ҳам ғайриоддий осмон жисми деб тахмин қилишади.

Қадимий халқлар мифологиясида қанотли одамлар ва ҳайвонлар тасвирлари жуда кўп учрайди. Бу зардуштийликда ҳам бор. Қанотли шер, от ва туялар тасвирини Марказий Осиёда сақланиб қолган айрим тарихий ёдгорликлар пештоқларида ҳам кўриш мумкин.

Бизга маълум қадимий ёдгорликларда тасвири қолдириб кетилган ана ўша қанотли жонзотлар айнан “Нибури”га ишора экан. Агар у пайдо бўладиган, яъни бизга “меҳмон” бўладиган замон келса, у ўз қанотларини кенг ёзиши ва Қуёшимиз шуъласини тўсиб қўйиши (албатта маълум бир муддатга) ҳам мумкин эмиш… Read the rest of this entry »

Тюбетейка или цилиндр?

Я вырос в многодетной семье. Отец за мизерную плату работал на хлопкоочистительном заводе, а мать, чтобы прокормить нас, шила тюбетейки. Дети, естественно, ей помогали. Я, к примеру, обмазывал столярным клеем подкладки готовых тюбетеек и после того, как клей подсыхал, разглаживал тюбетейку утюгом на округлом деревянном пне, пока она не принимала форму четырёхгранной юрты. В такой тюбетейке в летний жаркий день столярный клей плавился и прилипал к потной голове. И воздух наполнялся специфическим ароматом столярного клея и человеческого пота. Но об этом поговорим потом…

На мой взгляд, если закрыть глаза на издержки царизма и большевизма, в 20 веке произошло фантастическое событие. Народы Туркестана совершили грандиозный прыжок во времени. Они совершили телепортацию из средневекового болота стагнации и изоляционизма в современность. Под влиянием России закончились братоубийственные междуусобные войны за территории между ханствами. Read the rest of this entry »

(сообщение)

В посольстве США в Ташкенте, 10 декабря, состоялся диалог-телемост узбекских правозащитников с представителями Государственного Департамента США. Данное мероприятие было посвящено Международному Дню прав человека.

Встреча началась 18 часов по местному времени. Перед началом диалога, с приветственной речью выступил Посол США в Узбекистане г-н Джорж Крол.

Более одного часа длился телемост. В непринуждённой обстановке общественные активисты из Ташкента, Андижана, Бухары, Джизаха, Намангана, Ферганы, Хорезма вели дискуссию с представителями Госдепартамента. Read the rest of this entry »

“Бирлик” Ҳалқ ҳаракатини ташкил этишда фаол қатнашган, бу ҳаракатнинг Наманган вилояти бўлимини 1989- йил Август ойида бўлиб ўтган таъсис йиғилишида биринчи раиси этиб сайланган, шоир Ҳайрулло Қосим 8- Декабрь куни тўсатдан вафот этди.

Ҳ.Қосим уша пайтларда Д.Ҳасан,М.Солих, Ш.Рахмон,У.Азимов, Д.Исоқова,Г.Нуриллаева,Р.Парфи,Ё.Обид сингари таниқли зиёлилар сафида Ўзбекистоннинг мустақиллиги учун,демократия учун фаол курашган кишилардан бири эди. У “Бирлик”нинг Наманган вилояти бўлимини ўта қийинчилик пайтлари бошқарди.Ўзбек йигитларини ҳарбий ҳизматдан тобутлари келиши, Ўзбек тилига давлат мақомини берилиши каби муаммоларни дадил кўтариб чиқишда ўзининг амалий ҳаракатлари, жўшқин шеърлари билан халқ меҳрини қозонди. Ҳатосиз инсон бўлмайди. Ҳ.Қосим барча инсонлар қатори баъзи бир ҳатолари билан ҳам тарихда буюк инсонлар қаторидан ўрин олишга ҳақлидир. Read the rest of this entry »

Исмат Хушев

Ҳурматли Ислом Абдуғаниевич!

Тақдир ва насиба экан, мана беш-олти йилдан бўён Сизсиз ва Сизнинг меҳрингизсиз Ўзбекистондан олис бир диёрда яшаб юрибман.

Ўтган бу йиллар давомида хорижнинг тинч ва осуда, ҳур ва озод гўшаларида яшаб, Ўзбекистонда ўтган мулозимлик кунларимни қайта ва қайта таҳлил этишга, йўл қўйган хато ва камчиликларни аниқлаб, сарҳисоб қилишга уриндим.

Яширмайман, Сиз берган раҳбарлик салоҳиятини сақлаб қололмаганим учун кўпроқ ўзим ва қуюшқонга сиғмас ҳатти-ҳаракатларим айбдор эканини аллақачон англаб етганман.

Бу ва бошқа гуноҳларим, армон ва изтиробларим ҳақида “Оқланмаган ишонч қиссаси” номли хотиралар китобида баҳоли қудрат баён этишга ҳаракат қилаяпман.

Бугундан бошлаб эса, ҳурматли Ислом Абдуғаниевич, олис Канададан туриб, ўзбекистонлик оддий одамларнинг юрагини анчадан бўён қийнаб келаётган гап-сўзларни Сизга вақт-бевақт етказиб туришга қарор қилдим. Read the rest of this entry »

Абдураҳим Пўлатовнинг оила аъзоларига

Икки ойча аввал, эси оғиб қолган Абдураҳим Пўлатовнинг, каттани катта демай, кичикни кичик демай, Harakat.net сайтида тинимсиз хақорат қилишларига жавобан бир мақола ёзмоқчи бўлгандим. Бу аллома, “шоковий терапея”сининг нишонга олган кишисидан ташқари, фарзандларни ҳам тубанларча ҳақоратлаб ташлашни, ўзига бир дилхуш хобби қилиб олганлиги учун, мақоламга, “Абдураҳим Пўлатовнинг фарзандлари ким”, деб сарлавҳа қўймоқчи бўлгандим.

Бундай мақола ёзишимга, айнан, “Бирдамлик” Ҳаракатимизнинг раҳбари  Баҳодиржон Чориев каттиқ қарши бўлди. “Қўйинг ака, фарзандларини аралаштирманг, ёзсангиз ўзи ҳақида ёзинг”, деганди. Мен, Абдураҳим Пўлатовга ҳеч қандай гап таъсир қилмаслигини билган ҳолда (Баҳодиржоннинг сўзини ерда қолдирмай), мазкур мақолани ёзишдан воз кечгандим.

Лекин Абдураҳим Пўлатов, юмшоқ қилиб айтганда, дилозорликларини канда қилмай давом этиб келмоқда. Read the rest of this entry »

Айни пайтда Ўзбекистон маҳбусхоналаридан бирида ўз жазо муддатини ўтаётган журналист ва адиб Дилмурод Саййид асарларидан баҳраманд бўлинг.

”Қизалоқнинг кўзлари” (ҳикоя)

”Илон пари” (ҳикоя)

”Оққуш” дўконидаги қатл (ҳикоя)

”Қасоскор” (қисса)

Юсуф Расул

“Онажон! Мен сизни соғиндим. Жуда ҳам… Қачон кўришиш насиб этар экан?”

Тушимда онамни қучоқлаб йиғлаб ётган эканман. Беихтиёр уйғониб кетдим. Ўнгимда ҳам йиғлардим…

Нега йиғладим? Нега бу тош қотган дийдам дабдурустдан бўшаб кетди? Шу пайтгача онамни эслаб чин дилдан йиғлаганмидим? Эслай олмайман…

Мана онажоним билан дийдор кўришмаганимизга ҳам анча йиллар бўлди. Онам мендан розимиканлар?

Телефонда гаплашар эканмиз, қўлларим титрарди.
“Онажон, мен сизни жуда яхши кўраман. Мендан хафа эмасмисиз?”

Юрак ютиб онамни жуда соғинганимни, кеча тушларимда ва ўнгимда йиғлаб ётганимни айта олмайман. Нимадир тўсқинлик қилади. Онам эзилмасинлар, дейман. Read the rest of this entry »

Шуҳратжон АҲМАДЖОНОВ 

Бозорга ва мозорга тегма. 
Ўзбек халқ ҳикмати. 

The United States President Barack Obama
The United Nations High Commissioner for Human Rights
The United Nations Human Rights Committee
The Chairpercon-in-Office of the Organization for Security and Co-operation in Europe (OSCE) Audronius Ažubalis
Acting Secretary General CIVICUS: World Alliance for Citizen Participation Katsuji Imata
The Director-General of the International Labour Organization (ILO) Juan Somavia
The Executive Director Freedom House David J.Kramer
The Executive Director of Human Rights Watch Kenneth Roth
The Front Line – The International Foundation for the Protection of Human Rights
The Secretary General of Amnesty International Salil Shetty
The President of International Rescue Committee (IRC), Eric George Rupp Read the rest of this entry »

Юсуф Расул

Ҳикоя

Мастура оқ ювиб оқ тараб катта қилган севимли қизининг жазавага тушиб бақиргани ва Китобни ерга отиб устидан тепганини кўргач, даҳшатдан қотиб қолди. Кутилмаганда катта темир гурзи бошига урилгандай карахт аҳволга тушганди. Тили айланмас, кўзлари тиниб, ўзини ёмон ҳис қила бошлади. Остонадаги курсига оҳиста ўтирар экан, “Нима қилиб қўйдинг, қизим. Ахир, бу гуноҳ!” деб пичирлади.

“Ая, нима дивоссиз, бу бор йўғи бир китоб. Ҳеч қанақа муқаддас эмас бу! Мана, холасам йиртиб ташлайман, холасам тепаман, қаранг”. Қизининг кўзлари қонга тўлгандек қизариб кетганди. У Китоб варақларини йиртар, оёғи остидаги қоғоз парчаларини аямай тепкилар эди.

Мастура қизининг бу қилиғидан қўрқиб кетганди. “Фотима Китобни қанчалик муқаддаслигини тушуниб етмай, ёшлик қилди, қизиқ қонлик…”, дея ўз ўзига тасалли бермоқчи бўлди. Read the rest of this entry »

Дадахон Ҳасан

(1970-2000 йиллар ижоди)

ТАНТИЛИК

Кўклам бошланмай, ҳали келмасдан ҳамал,
Гуллаб қўйди ёлғиз бир бодом бемаҳал.

Уч-тўрт кунлик қуёшнинг илиқ тафтидан,
Баҳра олиб, алданиб қолди афтидан.

”Тўқсон” чиқиш олдидан изғирин эса,
Ғунчаларни қақшатиб кетди бир кеча.

Гуллагач олма, ўрик, шафтоли, гилос,
Ўз заволин кўриб у ўкинди бироз.

Нетсин жамолин тезроқ кўз-кўз этай деб,
Элга ҳаммадан аввал мева тутай деб.

Самимий бир тантилик қилмоқчи эди,
Аттанг, бу тантиликни изғирин еди.

1970 й. Read the rest of this entry »

Юсуф Расул

Бу мақола бундан беш йил олдин ёзилган эди. Бугун баъзи фикрлар ўзимга ёқимсиз кўринсада, балки кимларгадир маъқул бўлар деган умидда қайта эълон қилишга жазм этдим.

Бугунги воқеълик бизга нималарни эслатади?

90 йиллар бошида жамиятда бошланган янгиланиш – миллий уйғоний, демократлаштириш, эркинликлар – жараёни биринчи навбатда ёшлар томонидан қабул қилинган ва ёшлар барча соҳадаги сиёсий курашларнинг биринчи сафларида боришганди. Масалан, бу ўринда мухолифатдаги ҳаракатлар ичида ёшларнинг ўрни алоҳида эътиборга сазовордир.

Ўша пайтда ўрта ёшлардаги демократия ва эркинлик тарафдорлари ёшлардан дастак топишга эришган эдилар. Бутун Ўзбекистон бўйлаб Муҳаммад Солиҳга ва демократик ҳаракатларга хайрихоҳ ёшлар тўлқини вужудга келганди. Минглаб ёшлар Муҳаммад Солиҳ ҳаракатларини қўллаб қувватлашар, уни бир оғиз айтган гапи биз учун қонун эди. Бундан ташқари ёшлар “Эрк” газетасини севиб ўқишар, уларнинг дунёқарашларини шакллантиришда бу каби газета ва журналларнинг ўрни жуда катта эди.
Read the rest of this entry »

Юсуф Расул

Холдор Вулқонга

Бу йўллар шу қадар жим-житки, алмисоқдан қолган жайдари саволлар ва одатдаги хаёллар билан қанчалик узоқ йўл босма барибир бу сукунат моҳиятини англаб етмайсан. Йўлда баъзан хотиржам, салобат билан қадам ташлаб қаёққадир кетаётган одамларга, кўпинча эса нимасинидир йўқотиб қўйгандек шошилган, анчайин довдир, кўзлари бежо кишиларга дуч келиб қоласан.Юрак ютиб бу йўллар нега бу қадар жим-жит, осуда ва паришон эканлиги, бу йўллар сени қайга олиб бориши ҳақида улардан сўрагинг келади. Лекин саволларингга улар “Бу сизга нега керак бўлиб қолди?” каби анчайин тутуриқсиз, энсани қотирадиган савол билан жавоб беришади. Чунки, йўловчиларнинг ўзлари ҳам бу йўллар нега бу қадар тинч эканлигини ва улар қаердан бошланиб қаерда тугашини билишмайди.

Сен эса ҳамма нарсадан умидини узган, барибир қайсидир манзилга етиб боришингни ботинан ҳис қилган одамдек фақат олдинга қараб илдамлайсан. Олдинда сени нима кутаётгани номаълум. Ортда эса қувончу шодлик, ғаму кулфатларга тўла чексиз армонларинг, ўкинч билан яшаган умринг гоҳ ёруғ, гоҳида қоронғу хаёллар ичра ботинингда қайта уйғонади. Read the rest of this entry »